Nói đến gốm sứ Bát Tràng là chúng ta nghĩ ngay đến một làng nghề truyền thống lâu đời với những sản phẩm tinh xảo. Bao năm qua, làng nghề truyền thống ấy vẫn trường tồn nhờ biết đưa những nét tinh túy nhất của dân tộc Việt Nam vào sản phẩm của mình. Vậy gốm Bát Tràng có gì đặc biệt? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết này.
Giới thiệu vè gốm Bát Tràng
Làng gốm Bát Tràng nằm ở tả ngạn sông Hồng, nay thuộc xã Bát Tràng, huyện Gia Lâm, Hà Nội, cách trung tâm thành phố hơn 10km về phía Đông Nam. Đây là làng nghề truyền thống nổi tiếng với các sản phẩm gốm bát tràng.
Làng nghề này được hình thành từ thời nhà Lý. Trải qua hơn 700 năm lịch sử với biết bao thăng trầm cùng thời gian, cái tên Bát Tràng vẫn tồn tại và ngày càng phát triển cho đến tận bây giờ.
Gốm sứ Bát Tràng Hà Nội luôn giữ được những nét truyền thống vốn có của một nghề thủ công mỹ nghệ được làm từ những nguyên liệu thô mộc, được làm nên bởi những nghệ nhân lành nghề. Từ đó, tạo nên những giá trị nghệ thuật và cho đến ngày nay, đã nâng tầm lên đỉnh cao của sự tinh tế, được nhiều nơi trên thế giới biết đến và trở thành niềm tự hào của dân tộc.
Gốm bát tràng có gì đặc biệt?
Hầu hết các sản phẩm gốm sứ Bát Tràng đều được sản xuất thủ công, thể hiện rõ nét tài năng sáng tạo của các nghệ nhân được lưu truyền qua nhiều thế hệ. Do đặc điểm nguyên liệu làm cốt gốm và việc tạo hình đều được thực hiện thủ công trên bàn xoay, cùng với việc sử dụng các loại men được khai thác trong nước theo kinh nghiệm nên gốm Bát Tràng mang một nét riêng.
Lõi gốm được tạo hình bằng tay và bàn xoay, hoàn toàn dựa trên kinh nghiệm và cảm nhận của từng người thợ gốm nên thành phẩm luôn có đặc điểm là lõi đầy đặn, dày và khá nặng. Lớp men được tráng men tự nhiên, an toàn và thường có màu trắng ngà, hơi đục.
Hình dáng, mẫu mã gốm sứ Bát Tràng
Gốm sứ ở đây cũng được làm hoàn toàn thủ công. Ngoài ra, việc nung trong lò cũng được thực hiện theo phương pháp truyền thống. Chính những điều này đã tạo nên những sản phẩm cứng cáp, nặng tay, lớp men trắng thường sẽ trở nên trắng ngà hoặc mờ đục.
Đồ gốm Bát Tràng thường có xương gốm dày, chắc, lớp men thường có màu trắng ngà, đục. Vì các công đoạn tạo hình sản phẩm đều được làm bằng tay. Ngoài ra còn có một số dòng men đặc sắc chỉ có ở Bát Tràng như men xanh rêu, men trắng, men nâu, men xanh rạn và cốt gốm xốp màu nâu xám.
Dựa vào ý nghĩa sử dụng, có thể chia các loại gốm Bát Tràng như sau:
- Đồ gốm sứ gia dụng: Bao gồm đĩa, nồi, bát, chén, khay trà, ấm, điếu, ly uống rượu, bình vôi…
- Đồ gốm thờ cúng: gồm chân đèn, chân nến, lư hương, đỉnh, bàn thờ, mâm gốm, kiếm.
- Gốm trang trí: Bao gồm các mô hình nhà cửa, rồng, tượng như tượng Nghê, tượng ngựa, tượng Di Lặc, tượng Kim Cương, tượng hổ, tượng voi, tượng người ba đầu, tượng đầu khỉ mình rắn, tượng Rồng,…
Nét đặc trưng của gốm sứ Bát Tràng trong họa tiết, hoa văn
Thế kỷ XIV, XV: Thời kỳ này, họa tiết chủ yếu là hoa lá. Phong cách trang trí thịnh hành vào thời điểm này là khắc – sử dụng men nâu kết hợp với men xanh và chạm nổi. Đây cũng là thời kỳ đánh dấu sự xuất hiện lần đầu tiên của dòng sản phẩm sử dụng men lam.
Thế kỷ XVI: Họa tiết đến thời kỳ này phong phú hơn nhiều so với thế kỷ trước. Trên sản phẩm gốm Bát Tràng đã xuất hiện nhiều hoa văn như: Rồng, cảnh sinh hoạt của con người, phong cảnh, hoa lá như hoa sen… Thế kỷ này cũng đánh dấu việc sử dụng men lam một cách nở rộ. khởi sắc với mức độ chạm nổi đã đạt đến mức tinh xảo.
Thế kỷ XVII: Ở thế kỷ này, các nghệ nhân làng nghề trong đó có Bát Tràng ít sử dụng vẽ hoa văn bằng men lam. Thay vào đó, hãy chuyển sang sử dụng khắc và dập nổi. Họa tiết, hoa văn chủ yếu vẫn là Rồng. Ngoài ra còn có nhiều hoa văn – họa tiết khác như nghê, chim hạc, hoa 8 cánh, hoa cúc hình bầu dục, chữ Vạn – Thọ trong chữ Hán… Thời kỳ này cũng chứng kiến sự ra đời của men rạn..
Thế kỷ XVIII: Từ thế kỷ 17, men lam ít được sử dụng hơn. Đến thế kỷ 18, dòng men này được thay thế hoàn toàn bằng men rạn, men trắng. Để tạo ra các họa tiết, hoa văn, các nghệ nhân làng nghề Bát Tràng đã sử dụng kỹ thuật đắp nổi tinh xảo. Ta có thể thấy các họa tiết, hoa văn của thời kỳ này thường là: Rồng, chim, hoa sen, trúc, hoa lá, sóng nước…
Thế kỷ XIX đến nay: Đây là thế kỷ mà nghệ thuật vẽ trang trí trên sản phẩm men lam quay trở lại. Tuy nhiên, men lam đã được kết hợp với nhiều dòng men khác nhau để tạo nên những sản phẩm có màu sắc đa dạng, bắt mắt… Ngoài những họa tiết, hoa văn truyền thống, gốm sứ Bát Tràng còn có thêm nhiều chủ để dựa trên những điển tích như: Ngư ông có lãi….
Các loại men thường dùng trong gốm sứ Bát Tràng
Gốm Sứ Bát Tràng men nâu
Đây là loại men đầu tiên và cũng là loại men được sử dụng phổ biến nhất trên các sản phẩm của làng gốm. Màu của lớp men này đậm hay nhạt tùy thuộc vào xương gốm. Hiện nay người ta sử dụng men nâu trong trang trí bát, đĩa, chân đèn, chum, vại…
Men nâu có đặc điểm là bề mặt hơi sần sùi, không bóng với các sản phẩm như bát, chén, ấm… sẽ không được sử dụng nhiều. Với công nghệ hiện đại, người ta còn kết hợp men nâu với các màu khác để tạo nên nhiều loại hoa văn, đường nét phong phú.
Gốm sứ Bát Tràng men trắng ngà
Thông thường lớp men này sẽ có màu trắng nhưng trong một số trường hợp sẽ chuyển sang màu vàng ngà hoặc thậm chí là trắng sữa, trắng xám hoặc trắng đục. Loại men này cũng là một trong những đặc điểm giúp tạo nên sự khác biệt cho các sản phẩm gốm sứ Bát Tràng. Khi sử dụng, người thợ có thể sử dụng men trắng ngà hoặc men nâu hoặc men lam.
Gốm Sứ Bát Tràng men rạn
Để có thể tạo ra loại men này phải nhờ vào bàn tay khéo léo và kinh nghiệm của người thợ gốm. Men được tạo ra do sự chênh lệch về độ đàn hồi giữa men và xương gốm. Vì vậy, nó làm cho sản phẩm tạo ra có một nét rất riêng.
Sản phẩm hoàn thiện sẽ trông hơi cũ kỹ, mang hơi hướng hoài cổ và đặc biệt được nhiều người yêu thích. Nó còn được gọi với cái tên khác là gốm men cổ nhưng lại có giá thành rất phải chăng.
Gốm sứ Bát Tràng men lam
Nếu phải kể đến dòng men cổ nhất làng gốm Bát Tràng thì phải kể đến dòng men lam. Men xanh bao gồm oxit coban và men gốm. Màu chủ đạo của loại men này là màu xanh trong. Tuy nhiên, người thợ có thể biến nó thành nhiều tông màu khác nhau từ xanh nhạt đến xanh đậm.
Với men lam, người làng gốm sứ Bát Tràng chủ yếu dùng để tạo hoa văn trên gốm sứ, đặc biệt là các chi tiết hoa lá. Tuy nhiên, nếu các loại men khác có thể để nguyên, thì men lam thường được yêu cầu phủ một lớp men trắng bóng có thể thủy tinh hóa sau khi nung.
Gốm Sứ Bát Tràng men ngọc
Ngoài việc dùng men để tráng gốm, người thợ gốm còn dùng men ngọc để tô và vẽ mây ở nhiều góc mảng. Hay một số trường hợp sử dụng làm đế, cột dọc của đình dài, hình tròn. Men còn được dùng trong trang trí chân tượng nổi phía trước tượng, tạo mảng trang trí nổi.
Địa chỉ mua gốm sứ Bát Tràng chất lượng
Có rất nhiều cơ sở sản xuất và cung cấp các sản phẩm về Bát Tràng Hà Nội như bát đĩa, bát đĩa, lọ hoa, ấm trà, tranh gốm sứ. Vì có quá nhiều nhà cung cấp nên có thể khiến bạn khó khăn trong việc lựa chọn cơ sở uy tín chuyên cung cấp Gốm sứ Bát Tràng chính hãng chất lượng cao.
Bạn có thể tham khảo các sản phẩm gốm sứ tại Siêu Thị Mekoong – trang thương mại chuyên cung cấp các sản phẩm Gốm sứ Bát Tràng chính hãng . Các sản phẩm gốm sứ tại mekoong đều được kiểm tra rất kỹ càng trước khi đưa lên website.
Khi mua hàng tại mekoong bạn có thể thoải mái lựa chọn sản phẩm với nhiều mẫu mã, kiểu dáng. Mekoong nhận ship hàng toàn quốc và luôn đảm bảo quyền lợi của khách hàng từ khi mua hàng cho đến khi hoàn tất đơn hàng. Bạn có thể hoàn toàn tin tưởng vào chất lượng tại mekoong.
Thông tin liên hệ:
- Website: https://mekoong.com/
- Địa Chỉ Siêu Thị: 439 Đ. Cách Mạng Tháng 8 Phường 13, Quận 10, Thành phố Hồ Chí Minh
- Hotline: 0947836567- 0917743009 – 0879071727- 0938629345 – 02838683827- 02862704567
- Email: Mekoongs@gmail.com
Hy vọng bài viết này sẽ giúp bạn hiểu hơn về gốm sứ Bát Tràng cũng như biết thêm gốm Bát Tràng có gì đặc biệt.
